Bài giảng Mô hình hóa môi trường - Bài tập chương 6 - Lê Hoàng Nghiêm
BK
TPHCM
BAØI GIAÛNG MOÂN HOÏC
MOÂ HÌNH HOÙA MOÂI TRÖÔØNG
BAØI TAÄP CHÖÔNG 6
GVHD: PGS.TS. Leâ Hoaøng Nghieâm
BK
BAØI TAÄP 6.1
TPHCM
6.1. Sulfur dioxide phaùt thaûi vôùi toác ñoä 160g/s
vaøo khí quyeån töø moät oáng khoùi coù chieàu
cao hieäu duïng laø H = 60m. Toác ñoä gioù taïi
ñænh oáng khoùi laø 6m/s vaø ñoä beàn vöõng khí
quyeån laø D. Xaùc ñònh noàng ñoä cuûa sulfur
dioxide taïi maët ñaát doïc theo ñöôøng truïc
caùch chaân oáng khoùi 500m.
TS.LÊ HOÀNG NGHIÊM
2
1
BK
BAØI GIAÛI BAØI TAÄP 6.1
TPHCM
vꢀTính toaùn trong ñieàu kieän vuøng Ñoâ thò
AÙp duïng coâng thöùc (6.20) tính toaùn noàng ñoä taïi maët
ñaát doïc theo höôùng gioù (truïc x):
H 2
2σ2z
⎛
⎞
Q
⎜
exp −
⎟
⎟
C =
⎜
πuσyσz
⎝
⎠
Vôùi x = 500 m vaø ñoä oån ñònh loaïi D, töø hình veõ 6.11
vaø 6.12 xaùc ñònh ñöôïc σy = 78 m vaø σz = 65 m.
2
160×106
(
60
2×
)
⎛
⎜
⎝
⎞
⎟
⎟
⎠
⎜
C(500,0,0) =
exp −
2
)
π ×6×78×65
(
65
=1093?µg / m3
TS.LÊ HOÀNG NGHIÊM
3
TP
HÌNH VEÕ 6.11:
BIEÅU ÑOÀ HEÄ SOÁ
KHUEÁCH TAÙN σy
TS.LÊ HOÀNG NGHIÊM
4
2
B
TPH
HÌNH VEÕ 6.12:
BIEÅU ÑOÀ HEÄ SOÁ
KHUEÁCH TAÙN σZ
TS.LÊ HOÀNG NGHIÊM
5
BK
BAØI GIAÛI BAØI TAÄP 6.1
TPHCM
vꢀTính toaùn trong ñieàu kieän vuøng noâng thoân
AÙp duïng coâng thöùc (6.20) tính toaùn noàng ñoä taïi maët
ñaát doïc theo höôùng gioù (truïc x):
H 2
2σ2z
⎛
⎞
Q
⎜
exp −
⎟
⎟
C =
⎜
πuσyσz
⎝
⎠
Vôùi x = 500 m vaø ñoä oån ñònh loaïi D, töø hình veõ 6.11
vaø 6.12 xaùc ñònh ñöôïc σy = 38 m vaø σz = 18,5 m.
2
160×106
( )
60
⎛
⎜
⎝
⎞
⎟
⎟
⎠
⎜
C(500,0,0) =
exp −
2×
18,5 2
( )
π ×6×38×18,5
= 62,7?µg/ m3
TS.LÊ HOÀNG NGHIÊM
6
3
TP
HÌNH VEÕ 6.11:
BIEÅU ÑOÀ HEÄ SOÁ
KHUEÁCH TAÙN σy
TS.LÊ HOÀNG NGHIÊM
7
B
TPH
HÌNH VEÕ 6.12:
BIEÅU ÑOÀ HEÄ SOÁ
KHUEÁCH TAÙN σZ
TS.LÊ HOÀNG NGHIÊM
8
4
BK
BAØI TAÄP 6.2
TPHCM
6.2. Söû duïng soá lieäu cho trong baøi taäp 6.1, xaùc
ñònh noàng ñoä SO2 taïi vò trí caùch chaân oáng
khoùi 500m vaø caùch ñöôøng truïc 50m theo
phöông truïc y, C(500,50,0).
TS.LÊ HOÀNG NGHIÊM
9
BK
BAØI GIAÛI BAØI TAÄP 6.2
TPHCM
a. Tính toaùn trong ñieàu kieän ñoâ thò, AÙp duïng coâng
thöùc (6.19):
y2
2σ2y
H 2
2σ2z
⎛
⎞
⎟
⎟
⎠
⎛
⎞
Q
⎜
⎜
⎟
⎟
C =
exp −
exp −
⎜
⎜
⎝
πuσyσz
⎝
⎠
2
⎛
⎞
(
2×
50
)
= ? ?
( )
= 890µg / m3
⎜
⎟
⎟
⎠
C(500,50,0) =1093×exp −
2
)
⎜
(
78
⎝
Nhaän xeùt: theo phöông y ôû khoaûng caùch (50 m)
baèng 10% khoaûng caùch döôùi höôùng gioù (500 m)
noàng ñoä chaát oâ nhieãm SO2 giaûm 18,6?%.
TS.LÊ HOÀNG NGHIÊM
10
5
BK
BAØI GIAÛI BAØI TAÄP 6.2
TPHCM
b. Tính toaùn trong ñieàu kieän noâng thoân, AÙp duïng
coâng thöùc (6.19):
y2
2σ2y
H 2
2σ2z
⎛
⎞
⎟
⎟
⎠
⎛
⎞
Q
⎜
⎜
⎟
⎟
C =
exp −
exp −
⎜
⎜
⎝
πuσyσz
⎝
⎠
2
⎛
⎜
⎝
⎞
(
2×
50
)
= ?× ?
( )
=127 −129µg/ m3
⎟
C(500,50,0) = 62,7×exp −
2
)
⎜
⎟
(
38
⎠
Nhaän xeùt: theo phöông y ôû khoaûng caùch (50 m)
baèng 10% khoaûng caùch döôùi höôùng gioù (500 m)
noàng ñoä chaát oâ nhieãm SO2 giaûm ?%.
TS.LÊ HOÀNG NGHIÊM
11
BK
TPHCM
BAØI TAÄP 6.3
6.3. Söû duïng soá lieäu cho trong baøi taäp 6.1.
Xaùc ñònh vò trí döôùi höôùng gioù treân ñöôøng
truïc taïi maët ñaát xaûy ra noàng ñoä cöïc ñaïi vaø
xaùc ñònh giaù trò cöïc ñaïi naøy.
Sulfur dioxide phaùt thaûi vôùi toác ñoä 160g/s vaøo khí
quyeån töø moät oáng khoùi coù chieàu cao hieäu duïng laø
H = 60m. Toác ñoä gioù taïi ñænh oáng khoùi laø 6m/s vaø
ñoä beàn vöõng khí quyeån laø D.
TS.LÊ HOÀNG NGHIÊM
12
6
BK
BAØI GIAÛI BAØI TAÄP 6.3
TPHCM
Caùch 1: Giaù trò cuûa noàng ñoä Cmax vaø Xmax cuõng coù
theå ñöôïc xaùc ñònh baèng caùch söû duïng hình veõ
6.13. Ñoái vôùi ñoä oån ñònh loaïi D vaø H = 60 m, tìm
ñöôïc treân hình veõ (6.13):
xmax = 1,5 km vaø (Cu/Q)max =2,7x10-5 m-2
Do ñoù:
Cmax = (2,7x10-5 m-2)[160x106 µg/s]/(6m/s)
= 720 µg/m3
TS.LÊ HOÀNG NGHIÊM
13
HÌNH VEÕ 6.13: NOÀNG
ÑOÄ CÖÏC ÑAÏI TAÏI
MAËT ÑAÁT
s, H [(Cu/Q)max
[ Cmax
TS.LÊ HOÀNG NGHIÊM
7
BK
BAØI GIAÛI BAØI TAÄP 6.3
TPHCM
Caùch 2: Söû duïng coâng thöùc:
H
σz =
= 0,707H = 0,707(60) = 42,4m
2
Töø hình veõ xaùc ñònh ñöôïc giaù trò x töông öùng vôùi σz =
42,4 m vaø ñoä oån ñònh loaïi D laø 1,55 km, ñaây laø
ñieåm döï kieán coù noàng ñoä cöïc ñaïi. Giaù trò noàng ñoä
C taïi vò trí naøy tính baèng coâng thöùc (6.26):
0,1171Q 0,1171
(
160
)
(
106
)
= 700µg / m3
Cmax =
=
uσ yσz
6(105)(42,4)
TS.LÊ HOÀNG NGHIÊM
15
B
TPH
HÌNH VEÕ 6.12:
BIEÅU ÑOÀ HEÄ SOÁ
KHUEÁCH TAÙN σZ
TS.LÊ HOÀNG NGHIÊM
16
8
TP
HÌNH VEÕ 6.11:
BIEÅU ÑOÀ HEÄ SOÁ
KHUEÁCH TAÙN σy
TS.LÊ HOÀNG NGHIÊM
17
BK
BAØI GIAÛI BAØI TAÄP 6.3
TPHCM
Caùch 3: Söû duïng coâng thöùc:
Cu
Q
⎛
⎞
3
= exp
[
a + b
(
lnH
)
+ c
(
lnH
)
2 + d
− 0,0934
(
lnH
)
]
(
⎜
⎟
⎝
⎠
max
= exp
= exp(−10,487) = 2,8×10 m
⇒ Cmax = 740µg/ m3
[
−2,5302−1,5610
(
ln60
)
ln60 2
)
+ 0,0
(
ln60 3
)
]
−5 −2
TS.LÊ HOÀNG NGHIÊM
18
9
BK
BAØI TAÄP 6.4
TPHCM
6.4. Toác ñoä phaùt thaûi nhieät cuûa khí thaûi töø oáng khoùi
laø 4800 KJ/s. Toác ñoä gioù vaø vaän toác khí thaûi laàn
löôït laø 5 vaø 15m/s. Ñöôøng kính trong cuûa oáng khoùi
taïi mieäng thaûi laø 2 m. Xaùc ñònh ñoä naâng cao cuûa
luoàng khoùi baèng coâng thöùc Moses vaø Carson,
coâng thöùc Holland, vaø coâng thöùc Concawe.
TS.LÊ HOÀNG NGHIÊM
19
BK
TPHCM
BAØI GIAÛI BAØI TAÄP 6.4
1. Coâng thöùc cuûa Carson vaø Moses (1969):
1/2
⎛
⎜
⎜
⎝
⎞
⎟
⎟
⎠
Vsds
us
Qh
( )
Δh = −0,029
+ 2,62
(6.29d)
us
Vs = toác ñoä khí thaûi thoaùt ra khoûi mieäng oáng khoùi, m/s
us = toác ñoä gioù taïi mieäng oáng khoùi, m/s
ds = ñöôøng kính mieäng oáng khoùi, m
Qh = toác ñoä phaùt thaûi nhieät, KJ/s.
4800 1/2
⎛
⎞
⎟
⎟
⎠
15×2
( )
⎜
Δh = −0,029
+ 2,62
= −0,1+36,3 = 36,2m
⎜
5
5
⎝
TS.LÊ HOÀNG NGHIÊM
20
10
BK
BAØI GIAÛI BAØI TAÄP 6.4
TPHCM
2. Coâng thöùc Holland cho moâ hình Gaussian (1970):
⎡
⎢
⎣
⎤
⎥
⎦
⎛
⎞
Vsds
us
Ts −Ta
−3
⎜
⎜
⎟
⎟
Δh =
1,5+ 2,68×10 Pd
(6.30)
s
Ts
⎝
⎠
Hay
⎡
⎢
⎣
⎤
⎥
⎦
Vsds
us
Qh
Vsd
Δh =
1,5+ 0,0096
15×2
4800
⎡
⎤
Δh =
1,5+ 0,0096
= 6(1,5+1,54) =18,2m
⎢
⎥
5
15×2
⎣
⎦
TS.LÊ HOÀNG NGHIÊM
21
BK
BAØI GIAÛI BAØI TAÄP 6.4
TPHCM
3. Coâng thöùc cuûa Concawe:
0,444
⎛
⎞
Qh
⎜
⎟
⎟
Δh = 4,71
(6.32)
0,694
us
⎜
⎝
⎠
0,444
⎛
⎞
⎟
⎠
(4800)
43,1
3,09
⎛
⎞
⎟
⎠
⎜
Δh = 4,71
= 4,71
= 66,3m
⎜
(5)0,694
⎜
⎟
⎝
⎝
Keát quaû tính toaùn töø 3 coâng thöùc sai leäch nhau ñaùng keå. Tuy
nhieâm trong thöïc teá söï sai leäch nhö tröôøng hôïp naøy raát
hieám. Ñeå an toan trong tính toaùn ta choïn Δh = 18,2 m ñeå
tính toaùn.
TS.LÊ HOÀNG NGHIÊM
22
11
BK
BAØI TAÄP 6.5
TPHCM
6.5. Sulfur dioxide phaùt thaûi töø moät oáng khoùi coù
chieàu cao hieäu duïng laø H = 220m trong vuøng noâng
thoân vôùi toác ñoä thaûi 0,90kg/s. Toác ñoä gioù taïi ñænh
oáng khoùi laø 4,8m/s vaø ñoä beàn vöõng khí quyeån loaïi
B. Xaùc ñònh noàng ñoä döôùi höôùng gioù treân ñöôøng
truïc taïi maët ñaát ôû caùc khoaûng caùch: a) 0,5; b) 0,8;
c) 1,0; d) 1,2; e) 1,6; f) 2,0; g) 3,0; g) 4,0km. Veõ
ñöôøng bieåu dieãn cuûa C theo khoaûng caùch.
TS.LÊ HOÀNG NGHIÊM
23
BK
TPHCM
BAØI GIAÛI BAØI TAÄP 6.5
AÙp duïng coâng thöùc (6.3) tính toaùn noàng ñoä taïi maët ñaát doïc theo höôùng gioù (truïc
x):
H 2
2σ2z
⎛
⎞
Q
⎜
exp −
⎟
⎟
C =
⎜
πuσyσz
⎝
⎠
Trong ñoù:
H = 220 m trong vuøng noâng thoân
Toác ñoä thaûi Q = 0,90 kg/s.
Toác ñoä gioù taïi ñænh oáng khoùi laø Vs = 4,8 m/s
a) Vôùi x = 500 m vaø ñoä oån ñònh loaïi D [ σy = 78 m vaø σz = 50 m [ C = ? μg/m3
b) Vôùi x = 800 m vaø ñoä oån ñònh loaïi D [ σy = ? m vaø σz = ? m [ C = ? μg/m3
c) Vôùi x = 1000 m vaø ñoä oån ñònh loaïi D [ σy = ? m vaø σz = ? m [ C = ? μg/m3
d) Vôùi x = 1200 m vaø ñoä oån ñònh loaïi D [ σy = ? m vaø σz = ? m [ C = ? μg/m3
e) Vôùi x = 1600 m vaø ñoä oån ñònh loaïi D [ σy = ? m vaø σz = ? m [ C = ? μg/m3
f) Vôùi x = 2000 m vaø ñoä oån ñònh loaïi D [ σy = ? m vaø σz = ? m [ C = ? μg/m3
g) Vôùi x = 3000 m vaø ñoä oån ñònh loaïi D [ σy = ? m vaø σz = ? m [ C = ? μg/m3
TS.LÊ HOÀNG NGHIÊM
24
12
BK
BAØI GIAÛI BAØI TAÄP 6.5
TPHCM
AÙp duïng coâng thöùc (6.3) tính toaùn noàng ñoä taïi maët
ñaát doïc theo höôùng gioù (truïc x):
H 2
2σ2z
⎛
⎞
Q
⎜
exp −
⎟
⎟
C =
⎜
πuσyσz
⎝
⎠
Vôùi x = 500 m vaø ñoä oån ñònh loaïi D, töø hình veõ xaùc
ñònh ñöôïc σy = 78 m vaø σz = 50 m.
??×106
π ×4,8×78×50
(
2×
220 2
)
⎛
⎜
⎝
⎞
⎟
⎟
⎠
⎜
C(500,0,0) =
exp −
2
50
( )
= ?µg/ m3
TS.LÊ HOÀNG NGHIÊM
25
TP
HÌNH VEÕ 6.11:
BIEÅU ÑOÀ HEÄ SOÁ
KHUEÁCH TAÙN σy
TS.LÊ HOÀNG NGHIÊM
26
13
B
TPH
HÌNH VEÕ 6.12:
BIEÅU ÑOÀ HEÄ SOÁ
KHUEÁCH TAÙN σZ
TS.LÊ HOÀNG NGHIÊM
27
BK
BAØI TAÄP 6.6
TPHCM
6.6. Hydroâ sulfide (H2S) thaûi ra töø oáng khoùi coù chieàu
cao hieäu duïng 50m trong khu vöïc noâng thoân. Toác
ñoä gioù taïi ñoä cao 10 m laø 2,5m/s trong suoát thôøi
gian khaûo saùt ban ñeâm, ñoä maây bao phuû >50%.
Bieát toác ñoä phaùt thaûi laø 0,06g/s, xaùc ñònh: a) Noàng
ñoä cöïc ñaïi maët ñaát vaø khoaûng caùch coù noàng ñoä
cöïc ñaïi; b) Veõ ñöôøng bieåu dieãn noàng ñoä maët ñaát
theo khoaûng caùch y taïi vò trí x xaùc ñònh ñöôïc
trong caâu a) cho caùc giaù trò cuûa y laø 50, 100, 200,
300m.
TS.LÊ HOÀNG NGHIÊM
28
14
BK
TPHCM
ÑOÄ OÅN ÑÒNH CUÛA KHÍ QUYEÅN
Vaän toác
Böùc xaï maët trôøi ban ngaøy
Ñoä maây che phuû ban ñeâm
gioù ôû ñoä
cao 10m
(m/s)
Maïnh
Vöøa
Nheï
Maây che Trôøi quang maây
phuû moûng ≥ hay ñoä che phuû
50%
-
≤ 3/8
< 2
2 – 3
3 – 5
5 – 6
> 6
A
A – B
B
A – B
B
B
C
C
D
D
-
F
E
D
D
D
B – C
C – D
D
E
D
D
C
C
A – caáp ñoä khoâng beàn vöõng (oån ñònh) vöõng maïnh; (strongly unstable); B – caáp ñoä khoâng
beàn vöõng vöøa (moderately unstable); C - caáp ñoä khoâng beàn vöõng nheï (slightly unstable); D
– caáp ñoä khí quyeån trung tính (neutral); E - caáp ñoä beàn vöõng nheï (slightly stable); F - caáp
ñoä beàn vöõng vöøa (moderately stable)
TS.LÊ HOÀNG NGHIÊM
29
BK
TPHCM
PROFILE VAÄN TOÁC GIOÙ
Vaän toác gioù taêng theo chieàu cao:
⎛ ⎞p
(Trang 22)
z
(Qui luaät Logarit trong lôùp beà maët)
Qui luaät haøm muõ trong lôùp Ekman
Za ~ 10 m = chieàu cao cuûa anemometer
⎜ ⎟
U(z)=U(za )
(5.17)
⎜ ⎟
za
⎝ ⎠
Giaù trò cuûa soá muõ (p)
Ñoä beàn vöõng
Khu vöïc
Khu vöïc
khí quyeån
noâng thoân
thaønh thò
A
0.07
0.15
" %0,35
$ '
B
C
D
0.07
0.10
0.15
0.15
0.20
0.25
50
U(z)=2,5×
= 4,39 m / s
# &
10
E
F
0.35
0.55
0.30
0.30
TS.LÊ HOÀNG NGHIÊM
30
15