Xây dựng phương pháp tính trọng số để xác định chỉ số dễ bị tổn thương lũ lụt lưu vực sông Vu Gia - Thu Bồn
Tꢀp chí Khoa hꢁc ꢂHQGHN: Khoa hꢁc Tꢃ nhiên và Công nghꢄ, Tꢅp 31, Sꢆ 1S (2015) 93-102
Xây dꢃng phưꢇng pháp tính trꢁng sꢆ ꢈꢉ xác ꢈꢊnh chꢋ sꢆ dꢌ bꢊ
tꢍn thưꢇng lꢎ lꢏt lưu vꢃc sông Vu Gia - Thu Bꢐn
Cꢑn Thu Vꢒn1,*, Nguyꢌn Thanh Sꢇn2
1Trꢀꢁng ꢂꢃi hꢄc Tài nguyên và Môi trꢀꢁng TP.HCM, 236B, Lê Vꢅn Sꢆ, P1, Q. Tân Bình, TP.HCM
2Khoa Khí tꢀꢇng Thꢈy vꢅn và Hꢉi dꢀơng hꢄc, Trꢀꢁng ꢂꢃi hꢄc Khoa hꢄc Tꢊ nhiên, ꢂHQGHN,
334 Nguyꢋn Trãi, Hà Nꢌi, Viꢍt Nam
Nhꢅn ngày 08 tháng 12 nꢒm 2014
ꢓꢔꢋnh sꢕa ngày 17 tháng 12 nꢒm 2014; Chꢑp nhꢅn ꢈꢒng ꢖꢗꢘy 05ꢙꢚꢔꢛng 01 nꢒm 2015
Tóm tꢀt: Các công thꢜc ꢈưꢝc sꢕ dꢏng ꢈꢉ tính toán các thành phꢞn, tiêu chí và chꢋ sꢆ dꢌ bꢊ tꢍn
thưꢇng tꢍng hꢝp trong [1-3] là phép cꢟng tuyꢠn tính (tꢍng các thành phꢞn nhân vꢡi trꢁng sꢆ cꢢa
nó). ꢂꢟ chính xác cꢢa các thành phꢞn, tiêu chí và chꢋ sꢆ dꢌ bꢊ tꢍn thưꢇng tꢍng hꢝp không chꢋ phꢏ
thuꢟc vào ꢈꢟ chính xác cꢢa giá trꢊ biꢠn mà còn phꢏ thuꢟc nhiꢣu vào giá trꢊ trꢁng sꢆ cꢢa nó. Vì thꢠ,
lꢃa chꢁn và áp dꢏng phưꢇng pháp tính trꢁng sꢆ phù hꢝp sꢤ làm tꢒng ꢈꢟ chính xác chꢋ sꢆ dꢌ bꢊ tꢍn
thưꢇng lꢎ lꢏt. Nghiên cꢜu này sꢤ tính toán theo các phưꢇng pháp tính trꢁng sꢆ khác nhau, tꢥ ꢈó so
sánh và lꢃa chꢁn phưꢇng pháp phù hꢝp ꢈꢉ ꢈánh giá tính dꢌ bꢊ tꢍn thưꢇng do lꢎ lꢏt trên lưu vꢃc
sông Vu Gia-Thu Bꢐn.
Tꢎ khóa: Dꢌ bꢊ tꢍn thưꢇng, Lꢎ lꢏt, Vu Gia-Thu Bꢐn.
1. Mꢁ ꢂꢃu∗
áp dꢏng vào thꢃc tꢠ và là công cꢏ hꢦu hiꢄu hꢬ
trꢝ trong công tác quꢩn lý, quy hoꢀch và giꢩm
Thiên tai nói chung và lꢎ lꢏt nói riêng ꢈã,
ꢈang và sꢤ là nhꢦng mꢆi nguy hꢀi rꢑt lꢡn ꢈꢆi
vꢡi ꢈꢧi sꢆng, kinh tꢠ, xã hꢟi cꢢa ngưꢧi dân sꢆng
ꢨ nhꢦng triꢣn sông. Ngày nay, trong bꢆi cꢩnh
biꢠn ꢈꢍi khí hꢅu toàn cꢞu thì lꢎ lꢏt xꢩy ra ngày
càng nhiꢣu vꢣ tꢞn xuꢑt xuꢑt hiꢄn, càng mꢀnh mꢤ
vꢣ quy mô và ꢈꢟ lꢡn và ꢈꢪc biꢄt di chꢜng mà lꢎ
lꢏt ꢈꢉ lꢀi là vô cùng khꢆc liꢄt. Các biꢄn pháp
quꢩn lý lꢎ lꢡn, quy hoꢀch phòng tránh và giꢩm
nhꢫ thiên tai lꢎ lꢏt ꢈang ꢈưꢝc chú trꢁng nghiên
cꢜu. Trong ꢈó hưꢡng nghiên cꢜu ꢈánh giá tính
dꢌ bꢊ tꢍn thưꢇng do lꢎ lꢏt ꢈã cho thꢑy khꢩ nꢒng
nhꢫ thiên tai lꢎ lꢏt.
ꢂánh giá tính dꢌ bꢊ tꢍn thưꢇng do lꢎ lꢏt trên
lưu vꢃc sông có thꢉ sꢕ dꢏng phưꢇng pháp như
chꢐng xꢠp bꢩn ꢈꢐ, suy luꢅn mꢧ hay xác ꢈꢊnh bꢟ
chꢋ sꢆ. Mꢬi mꢟt khu vꢃc nhꢑt ꢈꢊnh ꢈꢣu có mꢟt
giá trꢊ dꢌ bꢊ tꢍn thưꢇng, có thꢉ sꢕ dꢏng ꢈꢉ phân
tích, ꢈánh giá và so sánh vꢡi các khu vꢃc khác
sꢤ là cꢇ sꢨ hꢬ trꢝ cho viꢄc ra quyꢠt ꢈꢊnh hiꢄu
quꢩ. Vꢑn ꢈꢣ gꢪp phꢩi khi ꢈánh giá tính dꢌ bꢊ tꢍn
thưꢇng bꢭng bꢟ chꢋ sꢆ là tính trꢁng sꢆ cho các
tiêu chí như thꢠ nào?. Có nhiꢣu phưꢇng pháp
tính trꢁng sꢆ ꢈưꢝc ꢈꢣ xuꢑt và áp dꢏng hiꢄn nay,
mꢬi phưꢇng pháp tính ꢈꢣu có nhꢦng ưu, nhưꢝc
ꢈiꢉm nhꢑt ꢈꢊnh. Trên cꢇ sꢨ phân tích ꢈꢪc trưng
các phưꢇng pháp, khꢩ nꢒng ꢜng dꢏng vào thꢃc
_______
∗ Tác giꢩ liên hꢄ. ꢂT: 84-983738347
E-mail: canthuvantrh@gmail.com
93
C.T. Vꢅn, N.T. Sơn / Tꢃp chí Khoa hꢄc ꢂHQGHN: Khoa hꢄc Tꢊ nhiên và Công nghꢍ, Tꢏp 31, Sꢐ 1S (2015) 93-102
94
tꢠ nghiên cꢜu và ꢈánh giá kꢠt quꢩ áp dꢏng thꢕ
- ꢂꢟ phꢇi nhiꢌm (E) là bꢩn chꢑt và mꢜc ꢈꢟ
cꢢa hꢄ thꢆng tiꢠp xúc vꢡi nguy cꢇ lꢎ lꢏt thꢉ
hiꢄn ꢨ loꢀi ꢈꢑt sꢕ dꢏng trên bꢣ mꢪt lưu vꢃc
(hiꢍn trꢃng sꢕ dꢒng ꢓꢖt).
nghiꢄm sꢤ lꢃa chꢁn ꢈưꢝc phưꢇng pháp phù hꢝp
nhꢑt ꢈáp ꢜng yêu cꢞu trong tính toán, ꢈánh giá
tính dꢌ bꢊ tꢍn thưꢇng trên lưu vꢃc nghiên cꢜu.
Trong [1-3] ꢈã cho thꢑy khꢩ nꢒng áp dꢏng
phưꢇng pháp phân tích hꢄ thꢆng phân cꢑp
(AHP) và phưꢇng pháp Iyengar-Sudarshan ꢈꢉ
tính trꢁng sꢆ cho các thành phꢞn, tiêu chí khi
xác ꢈꢊnh chꢋ sꢆ dꢌ bꢊ tꢍn thưꢇng do lꢎ lꢏt cho
mꢟt sꢆ ꢈꢊa phưꢇng thuꢟc hꢀ lưu lưu vꢃc sông
Vu Gia-Thu Bꢐn. Nghiên cꢜu này sꢤ xác ꢈꢊnh
chꢋ sꢆ dꢌ bꢊ tꢍn thưꢇng do lꢎ lꢏt trên toàn lưu
vꢃc sông Vu Gia - Thu Bꢐn theo 3 cách: (1)
phưꢇng pháp AHP; (2) phưꢇng pháp Iyengar-
Sudarshan và (3) kꢠt hꢝp cꢩ 2 phưꢇng pháp
trên. Tꢥ ꢈó lꢃa chꢁn phưꢇng pháp phù hꢝp nhꢑt
phꢏc vꢏ tính toán ꢈánh giá tính dꢌ bꢊ tꢍn thưꢇng
lꢎ lꢏt trên lưu vꢃc nghiên cꢜu.
- Tính nhꢀy (S) mô tꢩ các ꢈiꢣu kiꢄn môi
trưꢧng cꢢa con ngưꢧi có thꢉ làm trꢞm trꢁng
thêm mꢜc ꢈꢟ nguy hiꢉm, cꢩi thiꢄn nhꢦng mꢆi
nguy hiꢉm hoꢪc gây ra mꢟt tác ꢈꢟng nào ꢈó.
Gꢐm 4 thành phꢞn: nhân khꢗu, sinh kꢘ, kꢘt cꢖu
hꢃ tꢙng và môi trꢀꢁng [1-3]
- Khꢩ nꢒng chꢆng chꢊu (A) là khꢩ nꢒng thꢃc
hiꢄn các biꢄn pháp thích ꢜng nhꢭm ngꢒn chꢪn
các tác ꢈꢟng tiꢣm nꢒng. Gꢐm 4 thành phꢞn:
ꢓiꢚu kiꢍn chꢐng lꢑ, kinh nghiꢍm chꢐng lꢑ, sꢊ hꢛ
trꢇ và khꢉ nꢅng phꢒc hꢜi [1-3].
3. Cơ sꢁ phꢄơng pháp tính trꢌng sꢍ
3.1. Phꢀơng pháp Phân tích hꢍ thꢐng phân cꢖp
(AHP)- (Analytic Hierarchy Process)
2. Cơ sꢁ phꢄơng pháp ꢂánh giá tính dꢅ bꢆ
tꢇn thꢄơng do lꢈ lꢉt trên lꢄu vꢊc sông Vu
Gia-Thu Bꢋn
AHP ꢈưꢝc ꢈꢣ xuꢑt bꢨi Thomas L.Saaty
trong nhꢦng nꢒm 1970 và ꢈã ꢈưꢝc mꢨ rꢟng, bꢍ
sung cho ꢈꢠn nay. Phưꢇng pháp AHP ꢈã ꢈưꢝc
áp dꢏng rꢟng rãi cho nhiꢣu lꢮnh vꢃc như Khoa
hꢁc tꢃ nhiên, kinh tꢠ, xã hꢟi, y tꢠ… Nó ꢈưꢝc
coi như mꢟt phưꢇng pháp mꢀnh mꢤ và linh hoꢀt
cho viꢄc phân tích quyꢠt ꢈꢊnh vꢡi nhiꢣu tiêu chí
(Saaty 1980); khoa hꢁc và nghꢄ thuꢅt cꢢa viꢄc
ra quyꢠt ꢈꢊnh nhưng là mꢟt phưꢇng pháp trꢃc
quan và tưꢇng ꢈꢆi dꢌ dàng ꢈꢉ xây dꢃng và phân
tích quyꢠt ꢈꢊnh (Harker 1989); mꢟt công cꢏ cho
phép nhìn thꢑy rõ ràng các tiêu chí thꢯm ꢈꢊnh và
cꢎng là mꢟt phưꢇng pháp quyꢠt ꢈꢊnh nhiꢣu
thuꢟc tính, trong ꢈó ꢈꢣ cꢅp ꢈꢠn mꢟt kꢰ thuꢅt
ꢈꢊnh lưꢝng (DeSteiguer et al. 2003).[1,4]
Hưꢡng tiꢠp cꢅn; ꢈꢊnh nghꢮa; xây dꢃng và
phát triꢉn bꢟ phiꢠu ꢈiꢣu tra, phưꢇng pháp thu
thꢅp phiꢠu ꢈiꢣu tra, xꢕ lý bꢟ phiꢠu; chuꢯn hóa
dꢦ liꢄu; phưꢇng pháp tính và ꢈánh giá tính dꢌ bꢊ
tꢍn thưꢇng do lꢎ lꢏt trên lưu vꢃc sông Vu Gia-
Thu Bꢐn ꢈã ꢈưꢝc trình bày chi tiꢠt trong [1-3].
Các tiêu chí ꢈưꢝc lꢃa chꢁn phꢏc vꢏ tính
toán chꢋ sꢆ dꢌ bꢊ tꢍn thưꢇng do lꢎ cho lưu vꢃc
sông Vu Gia - Thu Bꢐn ꢈưꢝc thiꢠt lꢅp theo bꢆn
tiêu chí: nguy cơ lꢑ lꢒt, ꢓꢌ phơi nhiꢋm, tính
nhꢃy và khꢉ nꢅng chꢐng chꢔu:
- Nguy cꢇ lꢎ lꢏt (H) ꢈưꢝc hiꢉu như là mꢆi
ꢈe dꢁa trꢃc tiꢠp, bao hàm tính chꢑt, mꢜc ꢈꢟ và
quy mô cꢢa lꢎ lꢏt bao gꢐm các ꢈꢪc trưng: ꢓꢌ
sâu ngꢏp lꢒt, thꢁi gian ngꢏp lꢒt và vꢏn tꢐc dòng
chꢉy lꢑ.
Hꢄ sꢆ cꢢa ma trꢅn ꢈưꢝc tính tꢥ ꢈiꢉm cꢢa
viꢄc so sánh cꢪp cꢢa các thành phꢞn, các giá trꢊ
chꢋ sꢆ, và các loꢀi chꢋ tiêu thông qua các ý kiꢠn
chuyên gia. Sau ꢈó, các trꢁng sꢆ liên quan ꢈꢠn
C.T. Vꢅn, N.T. Sơn / Tꢃp chí Khoa hꢄc ꢂHQGHN: Khoa hꢄc Tꢊ nhiên và Công nghꢍ, Tꢏp 31, Sꢐ 1S (2015) 93-102
95
Bꢩng 1. Bꢩng quan hꢄ chꢋ sꢆ RI do Saaty ꢈꢣ xuꢑt
các thành phꢞn ꢈưꢝc tính tꢥ mꢟt xꢕ lý toán hꢁc
cꢢa ma trꢅn bꢭng cách sꢕ dꢏng thuꢅt toán AHP.
Trꢁng sꢆ mong muꢆn ꢈưꢝc tính thông qua
vector ưu tiên cꢢa ma trꢅn, mà ꢈưꢝc thꢃc hiꢄn
bꢭng cách tꢒng ma trꢅn A vꢡi bưꢡc k tꢒng dꢞn.
Sꢃ gia tꢒng k cꢢa ma trꢅn A ꢈưꢝc lꢪp cho ꢈꢠn
khi sꢃ khác biꢄt vꢣ trꢁng sꢆ cꢢa vector ưu tiên
vector ꢈꢆi vꢡi hai lꢞn lꢪp lꢀi cuꢆi cùng là nhꢱ
hꢇn sai sꢆ cho phép là 0,00001. Trong mꢬi lꢞn
lꢪp, các trꢁng sꢆ luôn ꢈưꢝc chuꢯn hóa ꢈꢉ tꢍng
các thành phꢞn bꢭng 1. Cuꢆi cùng, giá trꢊ ꢈꢪc
trưng tꢆi ꢈa (kmax) cꢢa ma trꢅn A ꢈưꢝc xác
ꢈꢊnh. Các yꢠu tꢆ ưu tiên ꢈưꢝc kiꢉm tra tính nhꢑt
quán thông qua tꢲ lꢄ nhꢑt quán (CR), ꢈó là tꢲ sꢆ
cꢢa chꢋ sꢆ không thꢆng nhꢑt ngꢳu nhiên (RI) ꢈꢉ
chꢋ sꢆ nhꢑt quán (CI). CR dưꢡi 0,1 thưꢧng ꢈưꢝc
coi là chꢑp nhꢅn ꢈưꢝc nhưng giá trꢊ cao hꢇn yêu
cꢞu xem xét lꢀi vì chúng là rꢑt không phù hꢝp
(Saaty 1980; Harker 1987; Harker 1989;. Trꢞn
và cꢟng sꢃ 2003). Các hꢄ sꢆ CI ꢈưꢝc tꢍng hꢝp
tꢥ kmax và bꢅc cꢢa các ma trꢅn (n). RI là mꢟt
hàm sꢆ cꢢa n trong các mꢆi quan hꢄ do Saaty
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
N
0.00 0.00 0.058 0.90 1.12 1.24 1.32 1.45 1.49 1.51
RI
Hꢄ sꢆ λmax ꢈưꢝc tính theo công thꢜc
n
j=1aij .wj
∑
λmax
=
w
1
Chꢋ sꢆ nhꢑt quán (Consistency index)
λmax − n
CI =
n −1
Tꢲ lꢄ nhꢑt quán (Consistency Ratio)
CI
CR =
RI
Nꢠu tꢲ lꢄ nhꢑt quán CR < 10% thì các trꢁng
sꢆ cꢢa các tham sꢆ vꢥa tính ꢈꢀt yêu cꢞu.
ꢂꢉ có thꢉ ꢈánh giá sꢃ quan trꢁng cꢢa mꢟt
phꢞn tꢕ vꢡi 1 phꢞn tꢕ khác, ta cꢞn mꢟt mꢜc
thang ꢈo ꢈꢉ chꢋ sꢃ quan trꢁng hay mꢜc ꢈꢟ vưꢝt
trꢟi cꢢa mꢟt phꢞn tꢕ vꢡi 1 phꢞn tꢕ khác qua các
tiêu chuꢯn hay tính chꢑt. [1, 4] Vì vꢅy ngưꢧi ta
ꢈưa ra bꢩng các mꢜc quan trꢁng như sau (bꢩng 2):
(1980) như sau (bꢩng 1) [1, 4]
.
Bꢩng 2. Bꢩng xꢠp hꢀng các mꢜc ꢈꢟ so sánh cꢪp trong thuꢅt toán AHP
Mꢜc quan trꢁng
Quan trꢁng như nhau
Quan trꢁng như nhau cho ꢈꢠn vꢥa phꢩi
Giá trꢊ sꢆ
Giꢩi thích
1
Hai hoꢀt ꢈꢟng có ꢈóng góp ngang nhau
2
3
4
5
6
7
8
9
Quan trꢁng vꢥa phꢩi
Quan trꢁng vꢥa phꢩi ꢈꢠn hꢇi quan trꢁng hꢇn
Kinh nghiꢄm và sꢃ phán quyꢠt có sꢃ ưu tiên
vꢥa phꢩi cho mꢟt hoꢀt ꢈꢟng
Hꢇi quan trꢁng hꢇn
Hꢇi quan trꢁng ꢈꢠn rꢑt quan trꢁng
Kinh nghiꢄm và sꢃ phán quyꢠt có sꢃ ưu tiên
mꢀnh cho mꢟt hoꢀt ꢈꢟng
Rꢑt quan trꢁng
Rꢑt quan trꢁng ꢈꢠn vô cùng quan trꢁng
Mꢟt hoꢀt ꢈꢟng rꢑt quan trꢁng
Vô cùng quan trꢁng
ꢂưꢝc ưu tiên ꢨ mꢜc cao nhꢑt có thꢉ
Ví dꢏ, nꢠu mꢟt phꢞn tꢕ A quan trꢁng hꢇn
phꢞn tꢕ B và ꢈưꢝc ꢈánh giá mꢜc 9 , khi ꢈó B rꢑt
ít quan trꢁng vꢡi A và có giá trꢊ là 1/9. Bꢩn chꢑt
toán hꢁc cꢢa AHP chính là viꢄc cꢑu trúc mꢟt
ma trꢅn biꢉu diꢌn mꢆi liên kꢠt cꢢa các giá trꢊcꢢa
tꢅp phꢞn tꢕ. Ma trꢅn hꢬ trꢟ rꢑt chꢪt chꢤ cho viꢄc
tính toán các giá trꢊ. ꢴng vꢡi mꢬi phꢞn tꢕ cha ta
thiꢠt lꢅp mꢟt ma trꢅn cho các sꢃ so sánh cꢢa
nhꢦng phꢞn tꢕ con cꢢa nó.
C.T. Vꢅn, N.T. Sơn / Tꢃp chí Khoa hꢄc ꢂHQGHN: Khoa hꢄc Tꢊ nhiên và Công nghꢍ, Tꢏp 31, Sꢐ 1S (2015) 93-102
96
3.2. Phꢀơng pháp Iyengar-Sudarshan
lꢄ nghꢊch vꢡi phưꢇng sai cꢢa chꢋ tiêu dꢌ bꢊ tꢍn
thưꢇng, trꢁng sꢆ wj, c là hꢭng sꢆ chuꢯn hóa.
Phưꢇng pháp bình quân ꢈꢇn giꢩn thì coi các
chꢋ sꢆ có mꢜc ꢈꢟ quan trꢁng là ngang nhau là
không thꢅt chính xác, ꢈiꢣu này chưa phꢩn ánh
hꢠt tính chꢑt kꢠt cꢑu xã hꢟi cꢢa các thành phꢞn
trưꢡc hiꢉm hꢁa lꢎ lꢏt. ꢂꢉ tính trꢁng sꢆ không
ꢈꢣu, giá trꢊ trꢁng sꢆ phꢏ thuꢟc vào sꢃ phân
bꢆ giá trꢊ cꢢa các biꢠn thành phꢞn, phưꢇng
pháp ꢈưꢝc Iyengar và Sudarshan ꢈꢣ xuꢑt
nꢒm 1982 [5].
Sꢃ lꢃa chꢁn các trꢁng sꢆ theo cách này sꢤ
ꢈꢩm bꢩo rꢭng sꢃ thay ꢈꢍi lꢡn trong bꢑt kꢵ mꢟt
chꢋ tiêu nào sꢤ không chi phꢆi quá mꢜc sꢃ ꢈóng
góp cꢢa các chꢋ tiêu còn lꢀi cꢢa các chꢋ sꢆ và
gây sai sót khi so sánh giꢦa khu vꢃc. Chꢋ sꢆ dꢌ
bꢊ tꢍn thưꢇng vì vꢅy ꢈưꢝc tính toán sꢤ nꢭm
trong phꢀm vi tꢥ 0-1, vꢡi giá trꢊ = 1 chꢋ sꢆ tꢍn
thưꢇng là lꢡn nhꢑt còn lꢀi vꢡi giá trꢊ = 0 chꢋ sꢆ
tꢍn thưꢇng là không bꢊ ꢩnh hưꢨng.
Giꢩ sꢕ có M vùng, K chꢋ tiêu dꢌ bꢊ tꢍn
thưꢇng và xij (i = 1,M; j=1,K) là các giá trꢊ
chuꢯn hóa. Mꢜc ꢈꢟ hoꢪc mꢟt giai ꢈoꢀn phát
4. Kꢎt quꢏ áp dꢉng tính chꢐ sꢍ dꢅ bꢆ tꢇn
thꢄơng lꢈ lꢉt trên lꢄu vꢊc sông Vu Gia-
Thu Bꢋn
triꢉn cꢢa vùng thꢜ i,
tꢍng tuyꢠn tính sau:
ꢈưꢝc xác ꢈꢊnh theo
yi
4.1. Tính trꢄng sꢐ theo phꢀơng pháp AHP
ꢂꢉ áp dꢏng theo phưꢇng pháp AHP, viꢄc
cꢞn thiꢠt là phꢩi xác ꢈꢊnh hꢄ sꢆ tưꢇng quan cꢪp
giꢦa các biꢠn vꢡi nhau tꢥng ꢈôi mꢟt trong 1
thành phꢞn, giꢦa các thành phꢞn vꢡi nhau trong
mꢟt tiêu chí và giꢦa các tiêu chí trong chꢋ sꢆ dꢌ
bꢊ tꢍn thưꢇng tꢍng hꢝp. Các hꢄ sꢆ này ꢈưꢝc xác
ꢈꢊnh bꢭng tham khꢩo ý kiꢠn chuyên gia, nhà
quꢩn lý và cꢩ ngưꢧi dân. Sau khi thu thꢅp, xꢕ lý
và tính toán, trꢁng sꢆ cꢢa các yꢠu tꢆ ꢈưꢝc trình
bày trong bꢩng 3:
ꢨ ꢈây (0 < w < 1 và tꢍng Σwj = 1) là nhꢦng
trꢁng sꢆ. Theo phưꢇng pháp cꢢa Iyengar và
Sudarshan các trꢁng sꢆ này ꢈưꢝc giꢩ ꢈꢊnh là tꢲ
Tiêu chí/
Trꢁng sꢆ
thành phꢞn
Trꢁng sꢆ
Biꢠn
Thành phꢞn
Biꢠn
trꢁng sꢆ
ꢂꢟ sâu ngꢅp
0.540
0.163
0.297
1.000
Nguy cꢇ lꢎ lꢏt
Thꢧi gian ngꢅp
Vꢅn tꢆc dòng chꢩy lꢎ
0.330
ꢂꢟ phꢇi nhiꢌm Hiꢄn trꢀng sꢕ dꢏng ꢈꢑt
0.102
Tính nhꢀy
Dân sinh
0.425
Tꢍng sꢆ dân
0.070
0.147
0.432
0.199
0.072
0.080
0.434
Dân tꢟc thiꢉu sꢆ
Dân có nguy cꢇ ngꢅp
Hꢟ nghèo
Mꢅt ꢈꢟ dân sꢆ
Tꢲ lꢄ Nam/Nꢦ
C.T. Vꢅn, N.T. Sơn / Tꢃp chí Khoa hꢄc ꢂHQGHN: Khoa hꢄc Tꢊ nhiên và Công nghꢍ, Tꢏp 31, Sꢐ 1S (2015) 93-102
97
Tiêu chí/
Trꢁng sꢆ
thành phꢞn
Trꢁng sꢆ
Biꢠn
Thành phꢞn
Sinh kꢠ
Biꢠn
trꢁng sꢆ
0.426
0.092
0.058
Nghꢣ chính
0.115
0.148
0.331
0.193
0.070
0.036
0.052
0.055
0.188
0.101
0.409
0.055
0.070
0.085
0.049
0.042
0.057
0.121
0.523
0.299
0.143
0.286
0.571
0.230
0.122
0.648
0.230
0.648
Kinh tꢠ gia ꢈình
Thu nhꢅp bình quân
Thu nhꢅp chính tꢥ nghꢣ
Diꢄn tích trꢐng trꢁt
Sꢆ vꢅt nuôi
Tꢲ lꢄ ngành nghꢣ
Tꢲ lꢄ thꢑt nghiꢄp
Kꢠt cꢑu hꢀ tꢞng-y tꢠ
Loꢀi hình nhà ꢨ
Bꢩn tin dꢃ báo
Hꢄ thꢆng công trình phòng lꢎ
Hꢄ thꢆng thông tin liên lꢀc
Hꢄ thꢆng giao thông
Công trình công cꢟng
Dꢊch vꢏ y tꢠ
Tꢲ lꢄ y bác sꢮ ꢈꢊa phưꢇng
Hiꢄn trꢀng rꢥng
Môi trưꢧng
Chꢑt lưꢝng môi trưꢧng
Dꢊch bꢄnh
Nưꢡc sinh hoꢀt
ꢂiꢣu kiꢄn chꢆng lꢎ
Kinh nghiꢄm chꢆng lꢎ
Sꢃ hꢬ trꢝ
0.492
0.306
0.125
0.078
Mꢜc ꢈꢟ chuꢯn bꢊ LTTP
Mꢜc ꢈꢟ chuꢯn bꢊ phưꢇng tiꢄn
Khꢩ nꢒng chꢆng lꢎ cꢢa phưꢇng tiꢄn
ꢂã trꢩi qua nhiꢣu trꢅn lꢎ
Có thꢉ lưꢧng trưꢡc ꢈưꢝc thiꢄt hꢀi
Biꢠt các biꢄn pháp phòng tránh lꢎ
Tꢅp huꢑn phòng chꢆng lꢎ
Giúp ꢈꢶ lꢳn nhau cꢢa ngưꢧi dân
Khꢩ nꢒng chꢆng
chꢊu
0.135
Sꢃ giúp sꢜc cꢢa chính quyꢣn trong lꢎ 0.122
Khꢩ nꢒng tꢃ phꢏc hꢐi
Khꢷc phꢏc vꢣ sinh hoꢀt
Khꢷc phꢏc vꢣ sꢩn xuꢑt
Khꢷc phꢏc vꢣ môi trưꢧng
Khꢷc phꢏc cꢢa chính quyꢣn
0.477
0.297
0.140
0.087
4.2. Tính trꢄng sꢐ theo phꢀơng pháp Iyengar-
Sudarshan
phꢇi nhiꢌm), tꢥ bꢟ phiꢠu ꢈiꢣu tra, niên giám
thꢆng kê các huyꢄn nꢒm 2012 (tính nhꢀy và khꢩ
nꢒng chꢆng chꢊu), các biꢠn này ꢈưꢝc xꢕ lý, tính
toán và chuꢯn hóa trưꢡc khi tính trꢁng sꢆ (trình
bày chi tiꢠt trong [2, 3]).
Giá trꢊ các biꢠn ꢈưꢝc tính tꢥ mô hình (nguy
cꢇ lꢎ lꢏt), tꢥ bꢩn ꢈꢐ sꢕ dꢏng ꢈꢑt nꢒm 2010 (ꢈꢟ
C.T. Vꢅn, N.T. Sơn / Tꢃp chí Khoa hꢄc ꢂHQGHN: Khoa hꢄc Tꢊ nhiên và Công nghꢍ, Tꢏp 31, Sꢐ 1S (2015) 93-102
98
s
Tiêu chí/
trꢁng sꢆ
Trꢁng sꢆ
thành phꢞn
Trꢁng sꢆ
Biꢠn
Thành phꢞn
Biꢠn
ꢂꢟ sâu ngꢅp
0.310
0.407
0.283
1.000
Nguy cꢇ lꢎ
lꢏt
0.069
Thꢧi gian ngꢅp
Vꢅn tꢆc dòng chꢩy lꢎ
Hiꢄn trꢀng sꢕ dꢏng ꢈꢑt
ꢂꢟ phꢇi
nhiꢌm 0.065
Dân sinh
0.393
0.317
Tꢍng sꢆ dân
0.079
0.087
0.072
0.078
0.537
0.147
0.190
0.250
0.123
0.138
0.080
0.085
0.100
0.124
0.184
0.147
0.253
0.091
0.065
0.067
0.103
0.092
0.179
0.239
0.349
0.233
0.294
0.343
0.363
0.440
0.209
0.351
0.319
Dân tꢟc thiꢉu sꢆ
Dân có nguy cꢇ ngꢅp
Hꢟ nghèo
Mꢅt ꢈꢟ dân sꢆ
Tꢲ lꢄ Nam/Nꢦ
Sinh kꢠ
Nghꢣ chính
Kinh tꢠ gia ꢈình
Thu nhꢅp bình quân
Thu nhꢅp chính tꢥ nghꢣ
Diꢄn tích trꢐng trꢁt
Sꢆ vꢅt nuôi
Tꢲ lꢄ ngành nghꢣ
Tꢲ lꢄ thꢑt nghiꢄp
Kꢠt cꢑu hꢀ tꢞng-y tꢠ
0.154
Loꢀi hình nhà ꢨ
Tính nhꢀy
0.425
Bꢩn tin dꢃ báo
Hꢄ thꢆng công trình phòng lꢎ
Hꢄ thꢆng thông tin liên lꢀc
Hꢄ thꢆng giao thông
Công trình công cꢟng
Dꢊch vꢏ y tꢠ
Tꢲ lꢄ y bác sꢮ ꢈꢊa phưꢇng
Hiꢄn trꢀng rꢥng
Môi trưꢧng
0.135
Chꢑt lưꢝng môi trưꢧng
Dꢊch bꢄnh
Nưꢡc sinh hoꢀt
Khꢩ nꢒng
chꢆng chꢊu
0.441
ꢂiꢣu kiꢄn chꢆng lꢎ
Kinh nghiꢄm chꢆng lꢎ
Sꢃ hꢬ trꢝ
0.384
0.311
0.182
Mꢜc ꢈꢟ chuꢯn bꢊ LTTP
Mꢜc ꢈꢟ chuꢯn bꢊ phưꢇng tiꢄn
Khꢩ nꢒng chꢆng lꢎ cꢢa phưꢇng tiꢄn
ꢂã trꢩi qua nhiꢣu trꢅn lꢎ
Có thꢉ lưꢧng trưꢡc ꢈưꢝc thiꢄt hꢀi
Biꢠt các biꢄn pháp phòng tránh lꢎ
Tꢅp huꢑn phòng chꢆng lꢎ
C.T. Vꢅn, N.T. Sơn / Tꢃp chí Khoa hꢄc ꢂHQGHN: Khoa hꢄc Tꢊ nhiên và Công nghꢍ, Tꢏp 31, Sꢐ 1S (2015) 93-102
99
Tiêu chí/
trꢁng sꢆ
Trꢁng sꢆ
thành phꢞn
Trꢁng sꢆ
Biꢠn
Thành phꢞn
Biꢠn
Giúp ꢈꢶ lꢳn nhau cꢢa ngưꢧi dân
0.351
Sꢃ giúp sꢜc cꢢa chính quyꢣn trong lꢎ 0.329
Khꢩ nꢒng tꢃ phꢏc hꢐi
0.123
Khꢷc phꢏc vꢣ sinh hoꢀt
Khꢷc phꢏc vꢣ sꢩn xuꢑt
Khꢷc phꢏc vꢣ môi trưꢧng
Khꢷc phꢏc cꢢa chính quyꢣn
0.162
0.182
0.343
0.312
4.3. Kꢘt quꢉ tính chꢝ sꢐ dꢋ bꢔ tꢞn thꢀơng lꢑ lꢒt
ꢈꢊnh ꢈưꢝc bꢟ chꢋ sꢆ cho ꢈꢇn vꢊ cꢑp xã (207 xã)
trên toàn lưu vꢃc. Giá trꢊ ꢈưꢝc minh hꢁa trong
bꢩng 3.
Sau khi các trꢁng sꢆ ꢈưꢝc xác ꢈꢊnh, áp dꢏng
công thꢜc tính chꢋ sꢆ dꢌ bꢊ tꢍn thưꢇng [3] xác
Bꢩng 3. Minh hꢁa chꢋ sꢆ dꢌ bꢊ tꢍn thưꢇng cho Hꢟi An theo 2 phưꢇng pháp tính trꢁng sꢆ
Chꢋ sꢆ dꢌ bꢊ tꢍn thưꢇng Chꢋ sꢆ dꢌ bꢊ tꢍn thưꢇng
Stt Xã/Phưꢧng
Stt Xã/Phưꢧng
AHP
0.36
0.36
0.39
0.39
0.38
Iyengar
0.33
AHP
0.40
0.39
0.29
0.34
0.40
Iyengar
0.33
1
2
3
4
5
Cꢯm An
6
7
8
9
Minh An
Sꢇn Phong
Tân An
Cꢯm Châu
CꢯmKim
CꢯmNam
CꢯmThanh
0.34
0.36
0.33
0.32
0.35
0.34
CꢯmHà
0.32
0.35
10 Thanh Hà
Bꢟ chꢋ sꢆ dꢌ bꢊ tꢍn thưꢇng lꢎ lꢏt ꢈã tính trên
toàn lưu vꢃc Vu Gia-Thu Bꢐn ꢈưꢝc so sánh vꢡi
giá trꢊ thiꢄt hꢀi do lꢎ (ꢈã thu thꢅp tꢥ phiꢠu ꢈiꢣu
tra dành cho chính quyꢣn xã) nhꢭm kiꢉm ꢈꢊnh
ꢈꢟ tin cꢅy cꢢa chꢋ sꢆ cho tꢥng phưꢇng pháp.
Kꢠt quꢩ ꢈưꢝc thꢉ hiꢄn trong hình (1 a,b).
Hình 1. So sánh tưꢇng quan giꢦa chꢋ sꢆ dꢌ bꢊ tꢍn thưꢇng vꢡi thiꢄt hꢀi thꢃc tꢠ trên lưu vꢃc sông Vu Gia-Thu Bꢐn
theo 2 cách tính trꢁng sꢆ: (a) tính trꢁng sꢆ theo Iyengar, (b) tính trꢁng sꢆ theo AHP.
C.T. Vꢅn, N.T. Sơn / Tꢃp chí Khoa hꢄc ꢂHQGHN: Khoa hꢄc Tꢊ nhiên và Công nghꢍ, Tꢏp 31, Sꢐ 1S (2015) 93-102
100
Tꢥ kꢠt quꢩ tính trꢁng sꢆ, bꢟ chꢋ sꢆ và kiꢉm
ꢈꢊnh theo tꢥng phưꢇng pháp cho thꢑy:
- ꢂꢆi vꢡi tiêu chí nguy cꢇ lꢎ lꢏt có 3 biꢠn là
rꢑt rõ ràng và mang tính ꢈꢊnh lưꢝng sꢤ áp dꢏng
phưꢇng pháp tính trꢁng sꢆ theo AHP;
- Áp dꢏng theo cách tính trꢁng sꢆ Iyengar-
Sudarshan: ꢈꢇn giꢩn, khách quan và rꢑt thuꢅn
tiꢄn cho viꢄc tính trꢁng sꢆ cho nhiꢣu biꢠn, nhiꢣu
thành phꢞn trong 1 tiêu chí. Tuy nhiên, kꢠt quꢩ
kiꢉm ꢈꢊnh ꢈꢟ tin cꢅy cꢢa bꢟ chꢋ sꢆ thì ꢨ mꢜc
trung bình (chưa ꢈꢀt yêu cꢞu). Phưꢇng pháp
tính trꢁng sꢆ này có hꢀn chꢠ là phꢏ thuꢟc vào
sꢃ phân bꢆ cꢢa giá trꢊ các biꢠn-nghꢮa là nꢠu
biꢠn nào có sꢃ dao ꢈꢟng trong phꢀm vi hꢫp thì
trꢁng sꢆ cao hoꢪc ngưꢝc lꢀi. Vì vꢅy các biꢠn có
sꢃ dao ꢈꢟng tưꢇng ꢈꢐng thì áp dꢏng sꢤ ꢈꢀt kꢠt
quꢩ tꢆt.
- ꢂꢆi vꢡi tiêu chí tính nhꢀy và khꢩ nꢒng
chꢆng chꢊu có nhiꢣu biꢠn, nhiꢣu thành phꢞn và
có mꢜc ꢈꢟ dao ꢈꢟng tưꢇng ꢈꢐng sꢤ áp dꢏng
phưꢇng pháp tính trꢁng sꢆ Iyengar-Sudarshan;
- Tính chꢋ sꢆ tꢍng hꢝp có 4 tiêu chí sꢤ áp
dꢏng phưꢇng pháp AHP.
Kꢠt quꢩ áp dꢏng (Bꢩng 4, Hình 2):
Trꢁng sꢆ cꢢa các tiêu chí là: wH = 0,330; wE
= 0,102; wS = 0,434; wA = 0,135
Bꢩng 4. Minh hꢁa chꢋ sꢆ dꢌ bꢊ tꢍn thưꢇng cho Hꢟi
An kꢠt hꢝp 2 phưꢇng pháp tính trꢁng sꢆ
- Áp dꢏng theo thuꢅt toán AHP: kꢠt quꢩ
kiꢉm ꢈꢊnh ꢈꢟ tin cꢅy cꢢa bꢟ chꢋ sꢆ là tꢆt hꢇn
(chꢑp nhꢅn ꢈưꢝc). Tuy nhiên, áp dꢏng phưꢇng
pháp này rꢑt khó khꢒn trong viꢄc xác ꢈꢊnh hꢄ sꢆ
ma trꢅn tưꢇng quan cꢪp giꢦa các biꢠn, viꢄc xây
dꢃng, thu thꢅp và xꢕ lý phiꢠu ꢈiꢣu tra là rꢑt
công phu, mꢑt thꢧi gian và phꢏ thuꢟc vào ꢈꢆi
tưꢝng ꢈưꢝc hꢱi. Phưꢇng pháp AHP chꢋ nên áp
dꢏng vꢡi sꢆ lưꢝng biꢠn, thành phꢞn trong tiêu
chí là ít, các biꢠn là rõ ràng mang tính ꢈꢊnh
lưꢝng cao.
STT
1
Xã/Phưꢧng
Cꢯm An
Chꢋ sꢆ VI
0.410
0.421
0.410
0.470
0.473
0.466
0.394
0.393
0.354
0.419
2
Cꢯm Châu
CꢯmKim
CꢯmNam
CꢯmThanh
Minh An
Sꢇn Phong
Tân An
3
4
5
6
7
8
9
CꢯmHà
Vì vꢅy, cꢞn lꢃa chꢁn, xác ꢈꢊnh phưꢇng pháp
tính trꢁng sꢆ phù hꢝp vꢡi mꢬi thành phꢞn, tiêu
chí trong viꢄc xây dꢃng bꢟ chꢋ sꢆ dꢌ bꢊ tꢍn
thưꢇng do lꢎ ꢈꢉ ꢈꢩm bꢩo ꢈꢢ ꢈꢟ tin cꢅy cꢢa bꢟ
chꢋ sꢆ.
10 Thanh Hà
5. Lꢊa chꢌn phꢄơng pháp tính trꢌng sꢍ phù
hꢑp xây dꢊng bꢒ chꢐ sꢍ dꢅ bꢆ tꢇn thꢄơng trên
lꢄu vꢊc sông Vu Gia-Thu Bꢋn
Trên cꢇ sꢨ phân tích, ꢈánh giá kꢠt quꢩ áp
dꢏng hai phưꢇng pháp tính trꢁng sꢆIyengar-
Sudarshan và AHP và ưu nhưꢝc ꢈiꢉm cꢢa hai
phưꢇng pháp thꢑy rꢭng:
Hình 2. Tưꢇng quan giꢦa chꢋ sꢆ dꢌ bꢊ tꢍn thưꢇng
(trꢁng sꢆ tính kꢠt hꢝp 2 phưꢇng pháp) và thiꢄt hꢀi
thꢃc tꢠ trên LVS Thu Bꢐn.
C.T. Vꢅn, N.T. Sơn / Tꢃp chí Khoa hꢄc ꢂHQGHN: Khoa hꢄc Tꢊ nhiên và Công nghꢍ, Tꢏp 31, Sꢐ 1S (2015) 93-102
101
Tài liꢕu tham khꢏo
Bꢟ chꢋ sꢆ tính dꢌ bꢊ tꢍn thưꢇng ꢈã tính vꢡi
viꢄc áp dꢏng kꢠt hꢝp 2 cách tính trꢁng sꢆ có
quan hꢄ tưꢇng quan vꢡi giá trꢊ thiꢄt hꢀi thꢃc tꢠ
là ꢈꢩm bꢩo (R2 = 0,83).
[1] Nguyꢌn Thanh Sꢇn, Cꢑn Thu Vꢒn, "ꢓꢛc phưꢇng
ꢸꢔꢛp ꢈꢛnh ꢗꢹꢛꢙꢚꢺnh dꢌꢙꢻꢊꢙtꢍn thưꢇng -ꢙꢼꢽꢙluꢅn ꢾꢘꢙ
thꢃc tiꢌn. Phꢞn 3: Tính toán chꢋ sꢆ dꢌ bꢊ tꢍn
thưꢇng do lꢎ bꢭng phưꢇng pháp trꢁng sꢆ - Thꢕ
nghiꢄm cho ꢈꢇn vꢊ cꢑp xã vùng hꢀ lưu sông Thu
Bꢐn". Tꢀp chí Khoa hꢁc ꢂHQGHN: Khoa hꢁc
Tꢃ nhiên và Công nghꢄ, Tꢅp 30, Sꢆꢙ4S (2014) tr.
150-158
6. Kꢎt luꢓn
ꢂánh giá tính dꢌ bꢊ tꢍn thưꢇng do lꢎ lꢏt
theo phưꢇng pháp chꢋ sꢆ dꢌ bꢊ tꢍn thưꢇng phân
bꢆ ꢈꢠn ꢈꢇn vꢊ cꢑp xã sꢤ là công cꢏ hꢦu ích
trong công tác quy hoꢀch, quꢩn lý lꢎ lꢡn và
giꢩm thiꢉu tác hꢀi do lꢎ lꢏt gây ra trên lưu vꢃc
nghiên cꢜu. ꢂꢉ có bꢟ chꢋ sꢆ dꢌ bꢊ tꢍn thưꢇng ꢈꢢ
ꢈꢟ tin cꢅy, tưꢇng ꢈꢆi phù hꢝp vꢡi ꢈiꢣu kiꢄn
thꢃc tꢠ ꢨ ꢈꢊa phưꢇng, trên cꢇ sꢨ nghiên cꢜu mꢟt
cꢇ sꢨ khoa hꢁc và cách tính phù hꢝp là cꢞn
thiꢠt.
[2] Cꢑn Thu Vꢒn, Nguyꢌn Thanh Sꢇn, Trꢞn Ngꢁc
Anh và Ngô Chí Tuꢑn: Xây dꢃng chꢋ sꢆ dꢌ bꢊ
tꢍn thưꢇng lꢎ lꢏt sꢕ dꢏng phưꢇng pháp phân tích
hꢄ thꢆng phân cꢑp (AHP) - Thꢕ nghiꢄm cho vài
ꢈꢇn vꢊ cꢑp xã tꢋnh Quꢩng Nam thuꢟc vùng hꢀ
lưu sông Thu Bꢐn.Tꢀp chí Khí tưꢝng Thꢢy
vꢒn sꢆ 643, 2014, tr. 10 - 18
.
[3] Cꢑn Thu Vꢒn, Nguyꢌn Thanh Sꢇn, Trꢞn Ngꢁc
Anh, ꢂꢪng ꢂình Khá, Các phưꢇng pháp ꢈánh
giá tính dꢌꢙbꢊ tꢍn thưꢇng - Lý luꢅn và thꢃc tiꢌn.
Phꢞn 2: Áp dꢏng thꢕ nghiꢄm tính toán chꢋ sꢆ dꢌ
bꢊ tꢍn thưꢇng do lꢎ thuꢟc lưu vꢃc sông Lam-
tꢋnh Nghꢄ An. Tꢀp chí khoa hꢁc ꢂꢀi hꢁc Quꢆc
gia Hà Nꢟi. Khoa hꢁc Tꢃ nhiên và Công
nghꢄ Tꢅp 29, sꢆ 2S, 2013 tr.223-232.
Phưꢇng pháp tính chꢋ sꢆ dꢌ bꢊ tꢍn thưꢇng có
xét ꢈꢠn vai trò cꢢa tꢥng yꢠu tꢆ, thành phꢞn, tiêu
chí trong chꢋ sꢆ tꢍng hꢝp, ꢈòi hꢱi áp dꢏng cách
tính trꢁng sꢆ phꢩi phù hꢝp vꢣ cꢩ lý luꢅn và khꢩ
nꢒng áp dꢏng trong thꢃc tꢠ. Phưꢇng pháp tính
chꢋ sꢆ dꢌ bꢊ tꢍn thưꢇng do lꢎ lꢏt trên lưu vꢃc
sông Vu Gia – Thu Bꢐn trên cꢇ sꢨ kꢠt hꢝp tính
trꢁng sꢆ cꢢa các biꢠn, thành phꢞn và tiêu chí
theo phưꢇng pháp AHP và Iyengar-Sudarshan
ꢈã cho thꢑy kꢠt quꢩ tưꢇng ꢈꢆi tꢆt và khꢩ nꢒng
áp dꢏng không quá khó khꢒn.
[4] Lê Hoàng Tú, Nguyꢌn Thꢊ Hꢐng, Nguyꢌn Duy
Liêm, Nguyꢌn Kim Lꢝi (2013), Phân vùng nguy
cꢇ lꢎ lꢏt tꢀi lưu vꢃc sông Vu Gia, tꢋnh Quꢩng
Nam bꢭng ꢜng dꢏng công nghꢄ GIS và thuꢅt
toán AHP. Tꢀp chí Khoa hꢁc ꢂHQGHN, Các
Khoa hꢁc Trái ꢈꢑt và Môi trưꢧng, Tꢅp 29, Sꢆ 3
2013 64-72.
[5] Saaty, T.L. ‘Decision making with the analytic
hierarchy process’, Int. J. Services, Sciences,
Vol. 1, No. 1, 2008, pp.83–98.
[6] Cꢑn Thu Vꢒn, Nguyꢌn Thanh Sꢇn, Ngô Chí
Tuꢑn và Nguyꢌn Xuân Tiꢠn: ꢂánh giá ꢩnh
hưꢨng cꢢa sꢕ dꢏng ꢈꢑt ꢈꢠn kꢠt quꢩ tính toán chꢋ
sꢆ dꢌ bꢊ tꢍn thưꢇng do lꢎ – Áp dꢏng tính cho
huyꢄn ꢂiꢄn Bàn tꢋnh Quꢩng Nam thuꢟc hꢀ du
lưu vꢃc sông Thu Bꢐn.Tꢀp chí Khí tưꢝng Thꢢy
vꢒn sꢆ 643, 2014, tr. 40 - 44
Hꢄ sꢆ tưꢇng quan giꢦa chꢋ sꢆ dꢌ bꢊ tꢍn
thưꢇng (trꢁng sꢆ tính theo kꢠt hꢝp 2 phưꢇng
pháp) ꢈꢀt 0,83 thꢉ hiꢄn mꢜc ꢈꢟ tin cꢅy và tưꢇng
ꢈꢆi phù hꢝp vꢡi thꢃc tꢠ.
[7] Cꢑn Thu Vꢒn, Nguyꢌn Thanh Sꢇn- Các chꢋ sꢆ
ꢈánh giá tính dꢌ bꢊ tꢍn thưꢇng lꢎ lꢏt và phưꢇng
pháp tính toán. Tuyꢉn tꢅp ꢻꢛo ꢿꢛo Hꢟi ꢚꢔꢩo
Khoa ꢔꢁc Quꢆc gia vꢣ khí tưꢝng thꢢy vꢒn môi
trưꢧng và biꢠn ꢈꢍi khí hꢅu lꢞn thꢜ XVI - Tꢅp
II. Thꢢy vꢒn - Tài nguyên nưꢡc, Biꢉn, Môi
trưꢧng 27-29 tháng 6, Thành phꢆ Hꢐ Chí Minh,
2013, tr. 203-211.
Lꢔi cꢏm ơn
Bài báo này ꢈưꢝc thꢃc hiꢄn vꢡi sꢃ hꢬ trꢝ tꢥ
ꢈꢣ tài BꢂKH - 19. Nhóm tác giꢩ xin chân thành
sꢃ giúp ꢈꢶ quý báu ꢈó.
C.T. Vꢅn, N.T. Sơn / Tꢃp chí Khoa hꢄc ꢂHQGHN: Khoa hꢄc Tꢊ nhiên và Công nghꢍ, Tꢏp 31, Sꢐ 1S (2015) 93-102
102
Selection Method for Calculating Weights to Determine Flood
Vulnerability Index in Vu Gia-Thu Bꢐn Basin
Cꢑn Thu Vꢒn1, Nguyꢌn Thanh Sꢇn2
1Ho Chi Minh City University for Natural Resuorces and Environment,
236B, Lê Vꢅn Sꢆ,ward 1, Tân Bình, Ho Chi Minh City
2Faculty of Hydro-Meteorology & Oceanography, VNU University of Science,
334 Nguyꢋn Trãi, Thanh Xuân, Hanoi, Vietnam
Abstract: The formula used to calculate the composition, criteria and flood vunnerability index in
papers [1-3] is the linear summation (sum of the component multiplied by its weight). The accuracy of
vunerability index depends not only on the precision of variable values, but also depends on variables
weight values. Therefore, selecting and applying appropriate weighting calculation will increase the
accuracy of the flood vulnerability index. This study considers and compare different methods, aiming to
choose the appropriate method for assessing the vulnerability to flooding in the Vu Gia-Thu Bꢐn basin.
Keyword: Vulnerability, Flood, Vu Gia - Thu Bꢐn.
Bạn đang xem tài liệu "Xây dựng phương pháp tính trọng số để xác định chỉ số dễ bị tổn thương lũ lụt lưu vực sông Vu Gia - Thu Bồn", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên
File đính kèm:
xay_dung_phuong_phap_tinh_trong_so_de_xac_dinh_chi_so_de_bi.pdf