Bài giảng Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin - Chương 2: Phép biện chứng duy vật (Phần 1) - Nguyễn Văn Ngọc
CHƯƠNG II
PHÉP BiỆN CHỨNG DUY VẬT
Người biên soạn: TS Nguyễn Văn Ngọc
Chương 2 bao gồm các phần sau
I/ PHÉP BiỆN CHỨNG VÀ PHÉP BiỆN CHỨNG
DUY VẬT
II/ CÁC NGUYÊN LÝ CƠ BẢN CỦA PHÉP BiỆN
CHỨNG DUY VẬT
III/ CÁC CẶP PHẠM TRÙ CƠ BẢN CỦA PHÉP
BiỆN CHỨNG DUY VẬT
IV/ CÁC QUY LUẬT CƠ BẢN CỦA PHÉP BiỆN
CHỨNG DUY VẬT
V/ LÝ LUẬN NHẬN THỨC DUY VẬT BiỆN
CHỨNG
I/ PHÉ P BiỆN CHỨNG VÀ
PHÉ P BiỆN CHỨNG DUY VẬT
1/ Phé p biện chứng và cá c hì nh
thức cơ bản của phé p biện
chứng
a/ Khá i niệm biện chứng và
phé p biện chứng
+ Biện chứng là gì ?
- Theo nghĩa xưa thì biện
chứng là nghệ thuật tranh luận
nhằm tì m ra châ n lý bằng cá ch
phá t hiện cá c mâ u thuẫn trong
lập luận của đối phương.
Theo Triết
học Má c, khá i
niệm biện chứng
dùng để chỉ
những mối liên
hệ, tương tá c,
chuyển hoá và
vận động, phá t
triển theo quy luật
của cá c sự vật,
hiện tượng trong
tự nhiên, xã hội
và tư duy.
BiỆN CHỨNG TRONG ĐÔNG Y
+ Phé p biện chứng
là gì ?
Là học thuyết
nghiên cứu, khá i quá t
biện chứng của thế giới
thành hệ thống những
nguyên lý, quy luật khoa
học nhằm xâ y dựng hệ
thống cá c nguyên tắc
phương phá p luận của
nhận thức và thực tiễn.
Có quy luật gì không ?
b/ Các hình thức cơ bản
của phép biện chứng.
+ Có ba hình thức
– ba trình độ phát triển:
- Phép biện chứng
sơ khai thời cổ đại.
- Phép biện chứng
duy tâm cổ điển Đức.
- Phép biện chứng
hiện đại – PBC DV của
chủ nghĩa Mác - Lênin.
HÊGHEN
+ Vai trò của phé p
biện chứng trong
nhận thức và cải
tạo thế giới:
- Giúp chúng
ta nhận thức, vận
dụng đúng cá c
nguyên lý, quy luật
của thế giới trong
quá trì nh hoạt động
thực tiễn.
2/ PHÉP BIỆN CHỨNG DUY VẬT LÀ GÌ ?
“ Phé p biện chứng…là mô n
khoa học về những quy luật
phổ biến của sự vận động và
sự phá t triển của tự nhiên,
của xã hội loài người và của
tư duy”.
PH. ĂNGGHEN
Những đặc trưng
cơ bản và vai trò của
phé p biện chứng duy
vật
Hai đặc trưng cơ
bản của phé p biện
chứng duy vật.
+ Đây là phé p biện
chứng được xá c lập
trên nền tảng của thế
giới quan duy vật khoa
học.
HÊ GHEN
+ Đây là phé p biện
chứng có sự thống nhất
giữa nội dung thế giới
quan (duy vật biện
chứng ) và phương
phá p luận ( biện chứng
duy vật ) do đó nó
khô ng dừng lại ở sự
giải thí ch thế giới mà
cò n là cô ng cụ để nhận
thức thế giới và cải tạo
thế giới.
Phé p biện chứng
duy vật giữ vai trò là một
nội dung đặc biệt quan
trọng trong thế giới quan
và phương phá p luận triết
học của chủ nghĩa Má c –
Lênin, tạo nên tí nh khoa
học và cá ch mạng của
chủ nghĩa Má c – Lênin,
đồng thời nó cũng là thế
giới quan và phương
phá p luận chung nhất của
họat động sá ng tạo trong
cá c lĩnh vực khoa học.
Phép biện chứng
ĐỊNH HƯỚNG
cho nhận thức
và họat động thực tiễn
II/ CÁ C NGUYÊN LÝ CƠ BẢN
CỦA PHÉ P BiỆN CHỨNG DUY
VẬT
1/ Nguyên lý về mối liên hệ phổ
biến
a/ Khá i niệm mối liên hệ, mối
liên hệ phổ biến
Mối liên hệ là khá i niệm
dùng để chỉ sự quy định, sự tá c
động và chuyển hoá lẫn nhau
giữa cá c sự vật, hiện tượng, hay
giữa cá c mặt, cá c yếu tố của mỗi
sự vật, hiện tượng trong thế giới.
Mối liên hệ phổ biến là
khá i niệm dùng để chỉ tí nh
phổ biến của cá c mối liên hệ
của cá c sự vật, hiện tượng
của thế giới, đồng thời cũng
dùng để chỉ cá c mối liên hệ
tồn tại ở nhiều sự vật, hiện
tượng của thế giới, trong đó
những mối liên hệ phổ biến
nhất là những mối liên hệ
tồn tại ở mọi sự vật, hiện
tượng của thế giới, nó thuộc
đối tượng nghiên cứu của
phé p biện chứng.
THẾ GiỚI TỒN TẠI
TRONG VÔ VÀN
CÁC MỐI LIÊN HỆ
b/ Tính chất của
các mối liên hệ.
+Tính khách quan:
tính chất độc lập với
ý thức của con
người.
Sự tồn tại khách
quan của cầu vồng
- Tí nh phổ biến: khô ng có bất cứ sv/ht nào tồn tại
tuyệt đối biệt lập với những sv/ht khá c. Đồng
thời, bất kỳ sv/ht nào cũng tồn tại với tư cá ch là
một hệ thống, hơn nữa là một hệ thống mở, tồn
tại trong mối liên hệ với hệ thống khá c.
- Tí nh đa dạng, phong phú: có nhiều mối liên hệ
cụ thể khá c nhau với những vai trò , vị trí khá c
nhau trong thế giới vật chất.
c/ Ý nghĩa phương - Quan điểm tò an diện
phá p luận
Cá c tí nh chất trên có
liên hệ với nhau trong
đó tí nh phổ biến đã
bao hàm trong nó tí nh
khá ch quan và tí nh đa
- Quan điểm
dạng. Vì vậy, ta gọi
lịch sử cụ thể.
nguyên lý này là
nguyên lý về mối liên
hệ phổ biến,
Từ nguyên lý này ta rút
ra hai quan điểm sau:
THẾ GiỚI
VẬT CHẤT
QUAN ĐIỂM TÒAN DiỆN
+ Đặt SV/HT các mối liên hệ
vốn có, không tách rời họặc
thay đổi mối liên hệ.
+ Phải xem xét trong cả một
quá trì nh
LUÔ N LUÔ N
VẬN ĐỘNG
Trong
MỐI LIÊN HỆ
PHỔ BiẾN
VÔ SỐ
CÁ C
SỰ VẬT,
HiỆN TƯỢNG
TỒN TẠI
KHÁ CH
QUAN
TRONG
KHÔ NG GIAN
VÀ
QĐ LỊCH SỬ CỤ THỂ
+ Đặt SV/HT vào đúng không
gian và thời gian mà nó tồn tại.
Không tách rời hoặc thay đổi
Không gian và thời gian.
THỜI GIAN
KHẢO SÁT THẾ GIỚI VẬT CHẤT
BÀI HỌC RÚT RA
2/ Nguyên lý về
sự phá t triển
a/ Khá i niệm phá t
triển.
Phá t triển là một
phạm trù triết học
dùng để chỉ quá trì nh
vận động tiến lên từ
thấp đến cao, từ đơn
giản đến phức tạp,
từ ké m hoàn thiện
đến hoàn thiện hơn
của sự vật.
XH tư bản
XH phong kiến
XH nguyên thuỷ
XH nô lệ
b/ Tính chất
của sự phát
triển.
+ Tính
khách quan, vì
nguồn gốc sự
phát triển chính
là quá trình giải
quyết mâu thuẫn
bên trong sự vật
nên phát triển là
tất yếu, khách
quan.
Mì nh
sẽ là
HOA
HẬU !
Tải về để xem bản đầy đủ
87 trang
28/04/2022
6580
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Bài giảng Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin - Chương 2: Phép biện chứng duy vật (Phần 1) - Nguyễn Văn Ngọc", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên
File đính kèm:
- bai_giang_nhung_nguyen_ly_co_ban_cua_chu_nghia_mac_lenin_chu.ppt
